De laatste weken van het schooljaar.. druk-druk-druk. De eind-cito’s zijn inmiddels afgenomen en geanalyseerd. Wat is het plan voor de komende periode? Extra instructies voor rekenen? Of toch een nieuwe methode aanschaffen voor spelling? Of zullen we bijles regelen na schooltijd..? Veel gesprekken in het onderwijs gaan over wat we allemaal kunnen doen om de kinderen te laten groeien. Maar blijven we ook nog nadenken over de HOW en de WHY?
Simon Sinek legt in zijn TED-talk haarfijn uit hoe met een goed doordachte WHY van een bedrijf (wat het onderwijs stiekem ook is) het beste resultaat gerealiseerd kan worden. In onderstaand figuur wordt de theorie van Sinek helder weergegeven.
De WHY gaat over de visie en missie van de organisatie. Waar geloof je in en wat wil je uitdragen? Als het goed is heeft iedere school dit in zijn schoolplan staan. Wat ik merk in de praktijk is dat dit vaak in prachtige woorden omschreven staat, maar niet altijd gemakkelijk te integreren is in de praktijksituatie of niet bij het gehele team bekend is. Uiteindelijk moeten toch de leerkrachten er mee aan de slag. De HOW betreft de manier waarop je interventies in gaat zetten om de gestelde doelen te behalen en de WHAT laat concreet zien welke acties er worden uitgevoerd en wat daar het resultaat van is.
Dit wereldwijd bekende model kan ook benut worden in het onderwijs. Wáár doen we het nu precies voor en waarom geven we eigenlijk les? Wat willen we kinderen mee geven in het leven? Is dat echt alleen maar rekenen-taal-spelling? Wat voor antwoord je hier als leerkracht of directielid ook op geeft, hier ligt gek genoeg tegenwoordig wel de focus op in ons onderwijssysteem. De wijze waarop De Inspectie komt observeren helpt hier niet bepaald in mee, al is dit in de afgelopen jaren al wel deels veranderd.
Honderd procent van de scholen weet wat zij doen en hopelijk een groot deel daarvan ook hoe zij dat aan willen pakken. Slechts een zeer klein deel besteed aandacht aan de waarom van keuzes en werkt daarmee aan een krachtige, duurzame ontwikkeling. Hoe vaak hoor je iemand bij een rondleiding zeggen: ‘In álles wat we doen, geloven we…’? Ik helaas nog nooit. Toch is Sinek ervan overtuigd dat mensen niet kopen (of hun kind inschrijven..) door wat je doet, maar waaróm je doet wat je doet.
Zouden we kinderen dat ook niet aan moeten leren? Niet iedere ochtend weer vertellen wát we allemaal gaan doen en hoe, maar eerst eens vertellen waarom we dat eigenlijk doen? Betekenisverlening is voor kinderen minstens zo belangrijk! Deze ogenschijnlijk kleine stap kan de betrokkenheid en taakgerichtheid van de kinderen enorm vergroten, heb ik zelf ervaren in mijn jaren als juf. Een voorbeeld om hiermee aan de slag te gaan in je klas is dat leerlingen een portfolio bijhouden waarin zij verslaglegging doen van hun eigen ontwikkeling. Hierdoor hebben zij een actievere deelname bij hun eigen leerproces en kennen zij hun eigen ‘why’ van leren en groeien.
Hieronder volgen een aantal opties om samen met je team te werken aan de WHY binnen de organisatie:
#Terug naar het waartoe & waarvoor van het onderwijs
Leuke openingsvraag voor aan het begin van schooljaar 2021-2022! Of je team nu nieuwe collega’s heeft komend jaar of nog met het vaste team werkt, het is altijd goed om de WHY nog even met elkaar te herhalen en eventueel te herformuleren. Is de visie en missie nog actueel? Vaak beginnen scholen ieder jaar met een startvergadering, waar je deze vraag direct in op zou kunnen nemen.
Het doel: werken van binnen naar buiten!
#De verdieping
Wanneer bovenstaand punt is besproken, kan gekeken worden of de geplande acties (how & what) nog aansluiten bij de visie. Zeker in deze tijd waar ineens enorm veel geld is vrijgekomen voor het onderwijs, zie ik allerlei initiatieven op scholen waarvan ik me afvraag of het (hoe leuk ook) uit de lucht geplukt is, of dat het ook daadwerkelijk aansluit bij de missie van de school. Durf hier kritisch op te zijn en durf ook tegen bepaalde goede ideeën nee te zeggen. Je kunt niet álles hebben in jouw school.
#Gedeeld leiderschap
Door de WHY helder te formuleren, kunnen veel gemakkelijker taken verdeeld worden. Taken die normaal door directie of het MT vervuld werden, kunnen nu ook door leerkrachten gedaan worden. Zolang alle neuzen dezelfde kant op wijzen, weet iedereen vanuit welke waarden er beslissingen gemaakt dienen te worden. Moet je eens kijken wat voor toffe dingen er dan uit komen! Juist de input vanuit de werkvloer in combinatie met de WHY kan voor grote sprongen vooruit zorgen.
Genoeg manieren dus om het onderwijs naar een nog hoger plan te tillen. Want echt, ook wij zijn net een bedrijf.
En dan nu de hamvraag.. Waar ga jij voor kiezen komend schooljaar:
Beslissen vanuit visie & intuïtie of toch vanuit praktische ratio?
Sanne Boer is een zeer gedreven en vooruitstrevende onderwijsprofessional uit Rotterdam. Collega’s bewonderen haar om haar openheid en kritische blik. Met haar authentieke houding en creatieve oplossingen is zij in staat een probleem om te zetten in een kans en samen met het team een mooie ontwikkeling door te maken. Op dit moment is zij werkzaam als leerkracht met adjunct-taken en coach voor ZIJ-instromers en starters. Afgelopen jaar behaalde zij de Master Onderwijskunde en rondde zij haar NLP-opleiding af. Met deze kennis en vaardigheden hoopt zij een bijdrage te kunnen leveren aan de kwaliteit van het onderwijs en het versterken van veerkracht en een positieve mindset van onderwijspersoneel.
