Eerst begrijpen, dan begrepen worden

Ik neem je mee naar doordeweekse avond, een paar jaar geleden. Gefrustreerd vertel ik mijn man Michael (met wie ik destijds samen een organisatie leidde) over Patrick, iemand uit ons team die keer op keer zijn afspraken niet nakomt en zijn eigen weg gaat zonder te overleggen. We besluiten samen een gesprek met hem in te plannen, want hey, Brené Brown zegt altijd CLEAR = KIND. Oftewel; hoe duidelijker je aangeeft wat je vindt, voelt en wilt, hoe aardiger je bent. At the end wordt niemand gelukkig van vage feedback, onderhuidse frustraties en steken onder water. Dus in het kader van CLEAR = KIND ga ik vol goede moed het gesprek in.

FEEDBACK GEVEN

Terwijl we daar zitten ben ik aan het zoeken naar de juiste woorden om mijn feedback te verwoorden, totdat ik uit mijn gedachten opschrik omdat Michael begint met praten. Tot mijn verbazing begint hij niet met het geven van de feedback maar vraagt hij: “Patrick, vertel eens hoe jij dit project tot nu toe hebt beleefd?” Patrick begint te praten en vertelt hoe hij het proces heeft beleefd, welke stappen hij heeft gezet en waarom hij bepaalde keuzes heeft gemaakt. Michael knikt, vat samen en vraagt hier en daar wat door voor verheldering. Wauw, mijn mond valt (gelukkig niet letterlijk) open, ik had geen idee van al deze denkprocessen van Patrick. Nu begrijp ik veel beter waarom hij deze keuzes heeft gemaakt. Na het verhaal van Patrick delen Michael en ik ook onze beleving van de situatie en het project. Uiteindelijk halen zowel Patrick, Michael als ik mooie leerinzichten op voor de toekomst en maken we concrete afspraken over het vervolg van de samenwerking binnen dit project. Zo, dat was een stuk makkelijker dan ik had gedacht.

EERST BEGRIJPEN, DAN BEGREPEN WORDEN

Op de terugweg in de auto geef ik Mike een compliment: “Jeetje, wat deed je dat goed zeg, ik was echt onder de indruk” Mike kijkt me aan en zegt: “Dat heb ik aan jou te danken.” Verbaasd kijk ik terug “Hoe bedoel je, dat heb ik aan jou te danken?” Waarop hij reageert: “Nou vorig jaar zomer was jij een boek aan het lezen en je deelde met mij een van de sleutels van effectief leiderschap ‘Eerst begrijpen, dan begrepen worden’, dat heb ik toegepast. Ik heb eerst zijn verhaal volledig proberen te begrijpen, en pas op het moment dat ik het idee had dat ik zijn standpunt begreep, deelde ik mijn perspectief van de situatie.”

Prachtig vind ik dat; die momenten dat de wijsheid uit een boek in de praktijk zo tastbaar wordt. Misschien herkende je hem al, het is een van de zeven eigenschappen van effectief leiderschap (Steven Covey, 1989): Eerst begrijpen, dan begrepen worden. In zijn boek schrijft Stephen “Als ik in één zin zou moeten samenvatten wat het belangrijkste is in relaties tussen mensen, dan zou ik zeggen: Eerst begrijpen… dan begrepen worden. Dit principe is naar mijn idee het geheim van effectieve communicatie. En communicatie; dat is de belangrijkste eigenschap in je leven”

“ De meeste mensen luisteren niet met de intentie om iemand te begrijpen; ze luisteren met de intentie om antwoord te kunnen geven”

EMPATISCH LUISTEREN

Is het je wel eens opgevallen dat we normaal gesproken altijd eerst begrepen proberen te worden? De meeste mensen luisteren niet met de intentie om iemand te begrijpen; ze luisteren met de intentie om antwoord te kunnen geven. Als we het hebben over luisteren kan dat volgen Stephen op de volgende 5 niveaus:

NIVEAU 1. Negeren. Helemaal niet luisteren

NIVEAU 2. Doen alsof we luisteren. “Ja, ja, ja” zeggen en een beetje hummen en knikken terwijl je gedachten al zijn afgedwaald

NIVEAU 3. Selectief luisteren. We horen maar bepaalde dingen (vaak vanuit onze eigen referentie)

NIVEAU 4. Luisteren met aandacht. Op dit niveau letten we vooral op de woorden die iemand spreekt.

NIVEAU 5. Empathisch luisteren. Volgens Steven zijn er maar weinig mensen die op dit niveau luisteren. Empathisch luisteren betekent: luisteren met de intentie om de ander écht te begrijpen. Je bekijkt de wereld door het filter van de ander. De essentie van deze vorm van luisteren is niet dat je het met elkaar eens bent, maar dat je verstandelijk en gevoelsmatig begrip voor elkaar hebt.

VUILNIS

Wij parkeren de auto voor de deur, doen de voordeur open en zien daar nog twee vuilniszakken staan. “Schat, breng jij die even naar de container?” vraag ik aan Mike. “Nou liever niet, ik heb echt een super zware dag gehad op de zaak.” “Ja hallo, ik moet ook nog koken, het is toch een kleine moeite?” is mijn reactie. Met tegenzin brengt Mike het vuilnis weg en terwijl ik de ui in stukken snijd, bedenk ik “hmm.. misschien had ik ‘eerst moeten begrijpen’ over waarom hij het vuilnis niet wilde weggooien. Dat wordt een empatisch gesprek straks aan tafel 😉