3 sleutels voor het creëren van psychologische veiligheid

Vol goede moed

Na maandenlang uitstel gedrag is het moment eindelijk daar. Nadat al mijn smoesjes toch echt op zijn, ga ik weer naar de sportschool! Vol goede moed en voornemens kom ik net op tijd de zaal binnen gelopen. Ik dacht: “Laat ik rustig aan beginnen met een lesje SH’BAM” oftewel, een groepsles van Les Mills met eenvoudige dansstapjes op muziek.” Ik kan niet wachten om van de zomer mijn badpak weer voor een bikini in te ruilen 😉 Let’s rock this hour!

Terwijl ik vluchtig mijn handdoek en flesje water wegzet, zie ik dat de instructrice die normaal gesproken de lessen verzorgd deze keer niet alleen is, er staat iemand naast haar. Een knappe jonge dame met lange blonde lokken. Ze begint met praten en ik hoor een overenthousiaste stem zeggen: “Goedenavond, super dat jullie hier vanavond zijn! Ik ben Nathalie en vandaag geef ik jullie les. Ik volg de opleiding tot instructrice en zal vanavond een aantal nummers de lead overnemen van Sophie.”

Diepe zucht

We gaan van start. Pfoe.. dat valt even tegen.. ik dacht dat dit rustig aan beginnen was, maar na maanden niet sporten voelt het helemaal niet rustig aan. Terwijl ik de nieuwe stapjes in me op probeer te nemen, zie ik dat Nathalie wat stapjes overslaat. Naast haar staat Sophie die een diepe zucht slaat en onverstoord doorgaat met de juiste stappen. Nadat dit nog een keer gebeurt en Nathalie ook nog eens te vroeg stopt bij het volgende nummer (happy me, eindelijk even op adem komen, haha) kijkt Sophie steeds meer geïrriteerd richting Nathalie.  Iedere keer als Nathalie, die nog in opleiding is, een foutje maakt, krijgt ze een felle blik of een diepe zucht van Sophie..

“Mm.. denk ik, hier kan nog gewerkt worden aan de psychologische veiligheid” Want waar je zou denken dat je tijdens deze afbeuling geen ruimte meer hebt in je hoofd om aan werk te denken, lukt dat mij toch altijd weer. Ik ben gefascineerd door wat ik hier zie. Door het zuchten en de felle blikken van Sophie, zie ik Nathalie steeds onzekerder bewegen en hoor ik minder enthousiaste aanmoedigen van haar (die ik juist zo hard nodig heb vandaag).

Psychologische veiligheid
Dat is wat er gebeurt als er geen psychologische veiligheid is. Psychologische watte? Zouden ze in Rotterdam zeggen. Als er sprake is van psychologische veiligheid, wil dat zeggen dat mensen zich kwetsbaar op durven te stellen op basis van positieve verwachtingen met betrekking tot de intentie of het gedrag van de ander (Rousseau et al., 1998). Je hebt dus het vertrouwen dat de ander zal handelen op een manier die voor jou fijn voelt. Waarom is dat belangrijk? Psychologische veiligheid is een randvoorwaarden voor teamleden om sociale risico’s te durven nemen. Als je je kwetsbaar op durft te stellen, durf je namelijk fouten te maken, een afwijkende mening te ventileren, om hulp te vragen en afwijkend gedrag te vertonen. Dit gedrag is de basis voor groei. Er is veel onderzoek gedaan naar high performance teams en hetgeen wat al deze teams als overeenstemming hadden, was de ruimte voor dit gedrag. Oftewel: psychologische veiligheid.

Psychologische veiligheid is een randvoorwaarden voor teamleden om sociale risico’s te durven nemen. Dit gedrag is de basis voor groei.

Als er geen veiligheid en dus geen vertrouwen is, wordt er geen informatie gedeeld (uit argwaan) en overheersen angst en schaamte. Het team stagneert in groei en zoals we allemaal weten “stilstaan is achteruitgaan”

En nu praktisch

Nu hoor ik je denken “Super belangrijk, maar hoe creëer ik dat dan in mijn team?” Naast dat je natuurlijk het traject Psychologie & Veiligheid kan volgen met je team bij Inspiratiebureau Struijk & Kemper ;), geef ik je 3 praktische tips die je op gang kunnen helpen:

TIP 1. HI HALLO, AANGENAAM KENNIS TE MAKEN
Het klinkt misschien als een open deur, maar als de teamleden elkaar beter leren kennen (zowel zakelijk als privé), wordt de veiligheid versterkt. Je het vast wel eens gehoord van ‘de ijsberg’, er speelt zich veel af onder de waterlijn bij mensen, hoe meer daarvan zichtbaar is, hoe voorspelbaarder iemand zijn gedrag, hoe groter de veiligheid en het vertrouwen (en op lange termijn dus het resultaat). Teamtrainingen of tools zoals de DISC kunnen hierbij helpen.

TIP 2. JOUW BIJDRAGE DOET ER TOE (waardering)
Waardeer de bijdrage van je teamleden. Neem het niet als vanzelfsprekend aan. In high performance teams accepteren de teamleden elkaar, worden de overeenkomsten en verschillen gezien en is er een diep besef dat de ander nodig om het gezamenlijke doel te verwezenlijken. Hoe duidelijker de toegevoegde waarde van iemand is aan het gezamenlijke teamdoel, hoe meer veiligheid en vertrouwen het teamlid ervaart. Deze waardering is natuurlijk een on going process, maar bewust inplannen van complimentenrondes of het specifiek benoemen van bijdrage(n) van teamleden helpt er natuurlijk ook bij!

TIP 3. ALLES WAT JE AANDACHT GEEFT GROEIT
Vertrouwen groeit op het moment dat er aandacht voor is. Je kunt er aandacht aan besteden door een cultuur te creëren waarin openheid en kwetsbaarheid wordt aangemoedigd. Een manier hoe je dat kan cultiveren: begin iedere vergadering met een korte check-in en eindig met een check-out (als je ooit een training bij ons gevolgd hebt, weet je dat wij dat altijd doen). Dit betekent dat je de teamleden de ruimte geeft om even te ventileren wat ze bezighoudt. Je spreekt met elkaar af dat hier oordeelloos op gereageerd wordt. Het doel is het delen. Een voorbeeld van een check-in vraag is: “Wat houd je op dit moment bezig?” Een voorbeeld van een check-out vraag is: “Wat neem je neem na deze meeting?” Door dit te faciliteren geef je als leider meer ruimte voor teamleden om hun gevoelens en gedachten te delen en geef je dus aandacht aan vertrouwen en veiligheid.

Terug naar de sportschool

In de sportschool neem ik deze dynamiek waar, maar hey, ik ben hier niet om te werken, ik ben hier om te ontspannen (ja en om mezelf klaar te stomen voor mijn bikini-body). Ondanks het steeds meer afnemende enthousiasme van Nathalie, houd ik tot het einde van de les vol goede moed vol. En na afloop loop ik nog langs, om mijn eigen tip 2 toch nog even toe te passen “Nathalie, wauw ik waardeer echt hoe je vol toewijding deze les hebt gegeven, ik heb ervan genoten, bedankt!”

Bij 180 Google Teams is onderzoek gedaan naar wat de belangrijkste succesfactor is in teamwork, onderzoekers concludeerde dat psychologische veiligheid bij uitstek de allerbelangrijkste factor is voor high performance teams. Wil je meer lezen over dit onderzoek? Lees dan dit artikel. 

Laura Pelger – Struijk is co-founder van Inspiratiebureau Struijk & Kemper. Verder is ze gelukkig getrouwd met Michael Pelger. Samen met hem en met een toegewijd team heeft ze een moderne kerk opgericht in Rotterdam, die ze samen vol passie leiden.

Misschien vind je deze posts ook interessant: