Deel 2: Authenticiteit en Transactionele analyse

Wij weten bij Struijk & Kemper dat authentiek zijn om veel moed vraagt. Het proces van steeds meer in contact komen met je authentieke zelf, leggen wij vaak als volgt uit:

Je authentieke zelf is de kern van jouw zijn. Wie jij ten diepste bent (identiteit), waar jij ten diepste voor staat (zingeving, waarden). Het is wie je was als (onbevangen) kind. Zonder muurtjes, filters of mechanismen. Deze authentieke zelf laten zien, vraagt om veel moed en kwetsbaarheid. Waarom? Omdat als je je authentieke zelf laat zien en deze wordt afgewezen door iemand uit je omgeving, doet dat extra veel pijn want het is wie je bent. Zonder poespas en aanpassingen. Vaak hebben we al op jonge leeftijd geleerd om deze authentieke zelf te beschermen. Hier hebben we allerlei maniertjes voor aangeleerd. Zoals:
• Je beter voordoen dan je bent
• Je zwakker voordoen dan je bent
• Je stil houden en op de achtergrond plaatsen
• Je opblazen
• Prestaties laten zien
• Heel hard werken
Ga zo maar door.

Deze gedragingen hebben ons op een bepaalde tijd in ons leven wat opgeleverd. Vaak hadden we het zelfs nodig om te “overleven” in de situatie waar we ons in verkeerden als kind, daarom wordt dit binnen de psychologie ook wel ons overlevingsmechanisme genoemd. Dit is aangeleerd, onbewust gedrag dat je heeft geholpen om door bepaalde situaties heen te komen.

Er is dus een stimulus, een gedachte en vervolgens jouw respons. Bijvoorbeeld:
Stimulus: Je bent de jongste in het gezin en wordt vaak afgekapt en niet serieus genomen door je oudere broers en zussen als je iets wilt delen.
Gedachten: Ik ben niet goed genoeg. Mijn mening doet er niet toe.
Respons(gedrag): Je terugtrekken. Stil zijn.
Zo’n patroon ontwikkel je in je kinderbrein. De gedachten verdwijnt op een gegeven moment en de stimulus komt terug in verschillende vormen. Maar jouw reactie op die stimulus blijft hetzelfde: ik ben stil en op de achtergrond. Neurologisch gezien is er een weg van een bepaalde stimulus naar bepaald gedrag gevormd in jouw hersenen. Je zou dit kunnen zien als een snelweg. Het is onbewust geworden. Binnen een nano seconden ben je van A naar B en heb je het alweer zelf gedaan. Als kind leverde dit gedrag je veel op, sterker nog: je had dit nodig om te “overleven” in de situatie waarin je zat. Echter is de vraag of dit gedrag je als volwassenen nog steeds zoveel helpt, of vaker in de weg gaat zitten. Het haalt je weg van je authentieke zelf. Jouw authentieke zelf die behoefte heeft aan balans, die wel hulp wil kunnen aannemen.

Op het moment dat je merkt dat de keerzijde van zo’n patroon steeds groter wordt, wil je dit misschien wel veranderen. Maar hoe?

Het zijn vaak hardnekkige patronen, dus het vraagt veel bewustzijn om hiermee aan de slag te gaan. Echter op het moment dat je hiermee aan de slag gaat, geeft het veel vrijheid, verlichting en energie. Hoe meer je in contact bent met je authentieke zelf, hoe meer dingen gaan flowen in je leven en op je werk.

Waar je je bewust van dient te worden, is dat deze weg van A naar B die je al jarenlang gaat, ook een afslag heeft. Je hebt een andere optie. Het enige wat je hebt te doen is op de pauzeknop drukken.

Er is een stimulus.
Je hebt een gedachten
Maar dan kan je kiezen voor optie 1: je geautomatiseerde respons
of
optie 2: experimenteren met nieuw gedrag. 

Bijvoorbeeld:

Dit nieuwe gedrag waarmee je gaat experimenteren moet je zien als een landweggetje in je hersenen. Die het dus moet afleggen tegen de snelweg die je blind kunt rijden. Het vraagt dus oefening en training totdat dit landweggetje langzaam kan ontwikkelen naar een verharde weg, naar een N-weg tot uiteindelijk misschien ooit wel een snelweg.

In de praktijk betekent dit vaak dat je je dit voorneemt, en vervolgens onderweg bent van werk naar huis en op de fiets denkt: “ah shit, ik heb het weer gedaan.” Ik had een mening over rekenonderwijs maar ik heb mijn mond gehouden. Je kunt er dan de volgende dag nog op terugkomen (wat ook om moed vraagt) of het laten. De keuze heb je altijd.

Het kan ook zo zijn dat je in de vergadering zelf denkt: “Ja, nu zou ik eigenlijk mijn mening willen delen, maar ik durf het nog niet.” Of “ik durf het niet in dit gezelschap”. Ook dit is al winst, want je kiest bewust. Je hebt wel op pauze gedrukt, maar gekozen voor optie 1. Ook dat is oké want hiermee bouw je bepaalde veiligheid in voor jezelf.

En er zijn momenten waarop je wel experimenteert met dit nieuwe gedrag. Hoe meer succeservaringen je daarmee krijgt, hoe groter de kans dat je het volgende keer weer doet. Om die succeservaringen te krijgen, is het belangrijk dat er een cultuur is van psychologische veiligheid binnen het team waarbinnen je hiermee experimenteert. Hierover lees je meer in deze blog.