Krachtig en effectief op teleurstelling reageren als leider 

Het is Moederdag, mijn tweede Moederdag als moeder. Ik ben dol op cadeautjes en het is een van mijn liefdestalen: ik geniet van het bedenken, kopen, geven en ontvangen van cadeautjes. Ik weet dat mijn man hier niet mee is opgegroeid; verjaardagen werden alleen gevierd tijdens de kinderjaren en bijzondere momenten om te vieren gingen vaak onopgemerkt voorbij. Nu moet ik zeggen dat ik altijd wel een reden vind om iets te vieren, dus de uitersten zijn groot. Mijn man, Michael, en ik zijn al ongeveer acht jaar samen. Je zou denken dat we elkaars liefdestaal inmiddels kennen en ons best hebben gedaan om die vloeiend te spreken, toch? Maar ik ben niet de beroerdste en ik weet dat Michael soms nog een duwtje in de rug nodig heeft. Dus een week van tevoren zeg ik: “Schat… weet je welke dag het volgende week zondag is?”

M: “Uhm… zondag…?”
L: “Ja, en wat nog meer…”
M: “Ja, ik weet het niet.”
L: “Moederdag.”
M: “Ohh…”
L: “Ja, en je weet dat het belangrijk voor me is, toch? Zet anders alvast in je agenda dat je deze week een cadeautje koopt.”
M: “Ja, oké.”
L: “Ja, doe het anders nu meteen.”

Maar ik kan de controle best loslaten hoor 😉 haha.

En dan is het zover: Moederdag! Ik word ‘s ochtends wakker en het eerste wat ik denk is: Moederdag! Ik zeg tegen Michael: “Weet je welke dag het is?” “Jazeker,” reageert hij met een grote glimlach. Die glimlach stelt me gerust… Hij brengt me een kopje thee op bed en ik kijk hem vol spanning aan… En dan is het moment daar, hij kijkt me aan met een ongemakkelijke glimlach: “Schat, ja sorry. Het is niet gelukt. Ik wist gewoon niet waar ik moest beginnen.” Mijn gezicht vertrekt. “Maak je een grapje, toch?” “Nee schat, echt niet. Sorry.”

Het voelt bijna overdreven om te zeggen, maar ik voelde me echt verdrietig (ja ja, met echte tranen…) en had wat tijd nodig om dit te verwerken. Ondanks de misser van Michael voelde ik me echter heel geliefd. Hoe komt dat? Door zijn empathie en compassie, de manier waarop hij reageerde op mijn teleurstelling. In plaats van te zeggen: “Jeetje Lau, het gaat maar om een cadeautje, je weet toch dat ik je een goede moeder vind?” (een reactie die ik rationeel gezien nog wel zou kunnen begrijpen), reageerde hij met ontzettend veel empathie en compassie. En nu komt het: zijn reactie deed me direct denken aan de vier belangrijke pijlers voor leiderschap van Brené Brown in haar boek “Durf te Leiden”. Zij schrijft namelijk dat empathie en compassie essentiële elementen zijn van effectief leiderschap. Ik pakte het boek erbij en ja hoor: Check, check, check. Omdat ik maar weer eens de kracht heb ervaren van deze eigenschappen, wil ik graag met je delen hoe dit er concreet uitziet, zodat je ze als waardevolle lessen kunt meenemen in je leiderschap:

1. Luister actief: Het is belangrijk om actief te luisteren naar de behoeften, zorgen en perspectieven van anderen. Geef de spreker je volledige aandacht, toon interesse en stel verduidelijkende vragen om een dieper begrip te krijgen. Door actief te luisteren, geef je anderen het gevoel gehoord en begrepen te worden, wat de basis vormt voor empathie. Check.
   
2. Verplaats jezelf in de ander: Probeer jezelf in de schoenen van de ander te plaatsen en hun perspectief en emoties te begrijpen. Dit vereist het vermogen om je eigen standpunt tijdelijk opzij te zetten en open te staan voor de ervaringen van anderen. Het tonen van begrip en erkenning voor de gevoelens van anderen draagt bij aan het opbouwen van vertrouwen en verbondenheid. Check.
   
3. Wees niet-oordelend: Het vermijden van oordelen is essentieel bij het tonen van empathie en compassie. Probeer anderen te accepteren zoals ze zijn, zonder vooroordelen of veroordelingen. Creëer een veilige omgeving waarin mensen vrijuit kunnen praten en zich kwetsbaar durven opstellen. Wees je bewust van je eigen vooroordelen en werk eraan om ze te overwinnen. Check.
   
4. Erken emoties: Ieder mens ervaart emoties. Als leider is het belangrijk om emoties te erkennen en ze serieus te nemen. Dit betekent dat je ruimte creëert voor mensen om hun emoties te uiten en dat je gevoelens valideert in plaats van ze te bagatelliseren. Door te laten zien dat je begrijpt hoe anderen zich voelen, laat je zien dat je compassie hebt en geeft om hun welzijn. Check.

Ondersteun en bied hulp: Empathie en compassie gaan verder dan alleen begrip tonen. Het gaat ook om het bieden van ondersteuning en hulp aan anderen wanneer dat nodig is. Ondersteun bij uitdagingen, moedig aan en help groeien. Dat kan zo simpel zijn als de vraag stellen: “Wat heb je nu nodig?” of de welbekende vraag: “Hoe kan ik jou op dit moment het beste ondersteunen als leider?” Als een leider in staat is om op deze manier compassie en empathie toe te passen binnen de organisatie, zijn de voordelen voor de cultuur eindeloos. Onderzoek van Dutton, Workman en Hardin (2014) gepubliceerd in het Journal of Occupational Health Psychology toonde aan dat leiders die empathie en compassie tonen een significant positieve invloed hebben op het welzijn en de tevredenheid van werknemers, evenals op hun betrokkenheid bij het werk. Andere effecten van het tonen van empathie en compassie zijn onder andere verhoogde loyaliteit aan de organisatie (lees: duurzame inzetbaarheid), lagere stress- en burn-outcijfers en een hogere betrokkenheid van het team.

Nadat ik me gezien en gehoord voel, kan ik al snel de knop omzetten. Maar ik krijg ook ineens een briljant idee: “Schat, ik geef je een herkansing. Laten we doen alsof Moederdag volgende week zondag is.” Hij stemt in. Ik kan niet wachten tot het weer zondag is.